ترمز پارک برقی چیست و چه مزایایی دارد؟
دنیای خودرو همیشه در حال تغییر است. امروزه نوآوری‌هایی که ایمنی، راحتی و کارایی را افزایش می‌دهند، راه خود را به وسایل نقلیه مدرن هم باز کرده‌اند. یکی از این نوآوری‌ها که در سال‌های اخیر حسابی سروصدا به پا کرده، ترمز پارک برقی (Electronic parking brake یا به‌اختصار EPB) است و نسبت به ترمز دستی سنتی (اهرمی) مزایای بسیاری دارد.
ترمز پارک برقی چیست؟
در بسیاری از خودروهای داخلی قدیمی، وقتی ماشین خود را پارک می‌کنید، معمولا با کشیدن یک اهرم، می‌توانید ترمز دستی مکانیکی را فعال کنید. این سیستم ترمز برای اعمال نیرو به لنت‌ها یا کفشک‌های ترمز عقب، به کابل‌ها و فنرهایی متکی است تا از حرکت خودروی پارک‌شده جلوگیری کند.
این روزها بیشتر خودروهای روز خارجی، چیزی به اسم ترمز دستی مکانیکی ندارند. در این خودروها، اهرم‌های مکانیکی جای خود را به ترمز پارک برقی داده‌اند. سیستم ترمز پارک برقی به‌جای تکیه بر اهرم، از نیروی الکتریکی برای درگیر کردن ترمز استفاده می‌کند. فعال کردن این آپشن معمولا از طریق یک کلید یا دکمه کوچک روی داشبورد یا کنسول مرکزی خودرو انجام می‌شود.
تفاوت ترمز پارک برقی با ترمز دستی اهرمی
ترمزهای دستی برقی نسبت به ترمز دستی‌های مکانیکی تحول بزرگی به‌شمار می‌روند. اگرچه هدف هر دو سیستم جلوگیری از حرکت وسیله نقلیه پارک‌شده است، اما از نظر مکانیسم، عملکرد و مزایا، تفاوت‌هایی دارند. در ادامه، این تفاوت‌ها را دقیق‌تر بررسی کرده‌ایم.
۱. سازوکار
ترمزهای دستی سنتی برای انتقال نیرو از اهرم ترمز دستی به لنت ترمز، از کابل‌ها، میله‌ها و فنرهای عقب استفاده می‌کنند. با کشیدن ترمز دستی، کابل‌ها لنت ترمز را روی درام‌ها یا دیسک‌های ترمز فشار می‌دهند تا اصطکاک ایجاد شود و خودرو حرکت نکند.
در سمت مقابل، ترمزهای پارک برقی به موتوری الکتریکی متکی هستند که اغلب در کالیپرهای ترمز عقب یا یک محرک جداگانه تعبیه شده است. ترمز دستی الکتریکی به‌جای کابل‌ها و اتصالات مکانیکی، از سیگنال‌های الکتریکی برای فعال کردن ترمز استفاده می‌کند.
۲. نحوه کنترل
کنترل ترمز دستی سنتی، کاملا دستی است و با کشیدن یک اهرم یا فشار دادن پدال، آن را درگیر می‌کنید. در این نوع ترمز دستی‌ها، روی نیروی واردشده به ترمز کاملا تسلط دارید.
در ترمز پارک برقی، با فشار دادن یک دکمه می‌توانید ترمز دستی را فعال کنید. این ترمزها عملکرد پایدار و قابل‌اطمینانی دارند.
۳. ویژگی‌های ایمنی
ترمزهای دستی مکانیکی ویژگی‌های ایمنی پیشرفته ندارند. در این ترمزها کشیدن و خواباندن ترمز دستی خودکار نیست و کارایی ترمز، به نیروی اعمال‌شده راننده بستگی دارد.
از طرف دیگر، بیشترِ ترمزهای پارک برقی ویژگی‌های ایمنی اضافی دارند. مثلا، هنگامی که خودرو خاموش می‌شود، این ترمزها به‌طور خودکار فعال می‌شوند و از حرکت خودرو جلوگیری می‌کنند. همچنین برای ایمنی بیشتر، ترمز دستی برقی با دیگر سیستم‌های خودرو ازجمله دستیار شروع به حرکت در سربالایی، هماهنگ می‌شود.
عملکرد ترمز پارک برقی چگونه است؟
عملکرد ترمز دستی برقی بسیار ساده است. وقتی می‌خواهید وسیله نقلیه خود را پارک کنید، فقط کافی است دکمه مربوط به آن را فشار دهید؛ واحد کنترل EPB بقیه کارها را برعهده می‌گیرد. ترمز دستی با فعال کردن محرک، درگیر می‌شود و نیروی لازم را به لنت یا کفشک ترمز وارد می‌کند. برای رها کردن ترمز دستی، کافی است دکمه را دوباره فشار دهید
اجزای اصلی سیستم ترمز دستی برقی
واحد کنترل: سیگنال‌های ورودی راننده را پردازش و ترمز دستی را کنترل می‌کند.
محرک: این بخش مسئول اعمال و رها کردن ترمز دستی است و نیروی موردنیاز برای درگیر شدن لنت یا کفشک ترمز را تولید می‌کند.
کابل‌ها یا کالیپرها: نیروی تولیدشده توسط محرک را به لنت یا کفشک ترمز منتقل می‌کنند. سپس به دیسک ترمز (روتور) یا درام خودرو می‌چسبند.
سنسورها: سیستم‌های EPB، به سنسورهایی مجهزند که سرعت خودرو، موقعیت دنده و وضعیت پدال ترمز را رصد می‌کنند. این سنسورها نقش مهمی در تعیین زمان فعال یا غیرفعال شدن ترمز دستی دارند.
لغو دستی: ترمزهای پارک برقی اغلب گزینه لغو دستی دارند. گزینه لغو دستی در موقعیت‌های نادری که ممکن است سیستم الکترونیکی از کار بیفتد، بسیار کاربردی است. این ویژگی به راننده اجازه می‌دهد ترمز دستی را به‌صورت دستی غیرفعال کند.
سیستم‌های هشداردهنده: ترمز دستی‌های برقی معمولا سیستم‌های هشداردهنده‌ای دارند که در شرایط مختلف به راننده هشدار می‌دهند. مثلا، اگر فراموش کرده باشید ترمز دستی را غیرفعال کنید و شروع به رانندگی کنید، چراغی روشن می‌شود یا صدایی در خودرو پخش می‌شود و به شما هشدار می‌دهد که ترمز دستی را غیرفعال کنید.
مزایای ترمز دستی برقی
ترمزهای دستی برقی (EPB) به‌دلیل مزایای متعددی که نسبت به ترمزهای دستی مکانیکی سنتی دارند، بسیار محبوب شده‌اند. این مزایا هم راحتی راننده و هم ایمنی وسیله نقلیه را تأمین می‌کنند. بیایید نگاه دقیق‌تری به مزایای ترمز دستی برقی بیندازیم:
۱. افزایش ایمنی
ترمز دستی برقی به‌طور خودکار در هنگام خاموش شدن خودرو، پارک کردن و تحت شرایط خاصی فعال می‌شود و خطر واژگونی را کاهش می‌دهد. به همین خاطر این نوع ترمزها ایمنی را افزایش می‌دهند.
۲. جلوگیری از حرکت خودرو هنگام پارک
ترمز دستی‌های برقی می‌توانند شیب‌ها را تشخیص دهند و جلوی حرکت خودروی پارک‌شده در سراشیبی را بگیرند. این ویژگی به‌ویژه در مناطق تپه‌ای یا کوهستانی بسیار کاربردی است.
۳. فضای بیشتر و کنسول مرکزی ساده‌تر
ترمز دستی برقی مانند ترمز دستی‌های سنتی نیازی به اهرم ندارند. به همین خاطر، فضای کابین خودروهای مجهز به این آپشن، بیشتر است و خودروسازان می‌توانند فضاهای داخلی کاربردی‌تر و زیباتری طراحی کنند.
همچنین، از آنجایی که خودروهای مجهز به ترمز دستی برقی، اهرم ترمز دستی ندارند، کنسول مرکزی‌شان شیک‌تر و مرتب‌تر است.
۴. راحتی بیشتر
حتما شما هم قبول دارید که فشار دادن یک دکمه، از کشیدن ترمز دستی راحت‌تر است. ترمز دستی‌های برقی فوق‌العاده کاربرپسند هستند. فعال و غیرفعال کردن‌شان به‌سادگی فشار دادن یک دکمه یا چرخاندن سوئیچ است. در این ترمزها برای دستی کشیدن، نیازی به زور بازو نیست!
۵. بهبود شروع حرکت در سربالایی
بیشتر ترمزهای پارک برقی یک آپشن کمکی استارت در سربالایی دارند به این صورت که با رها شدن پدال ترمز توسط راننده، خودرو را برای چند ثانیه ثابت نگه می‌دارند و از حرکت خودرو به‌سمت عقب جلوگیری می‌کنند.
این آپشن همچنین استرس ناشی از رانندگی در مسیرهای شیب‌دار را کاهش می‌دهد و کنترل خودرو را برای رانندگان آسان‌تر می‌کند.
۶. کاهش وزن خودرو
این ترمزها معمولا سبک‌تر از سیستم‌های ترمز دستی سنتی هستند؛ چراکه نیازی به کابل‌های سنگین و اتصالات مکانیکی ندارند. همه این‌ها باعث بهبود بهره‌وری سوخت و کاهش وزن خودرو می‌شود
۷. طول عمر بیشتر
ترمز دستی‌های برقی در مقایسه با ترمزهای دستی مکانیکی، کمتر به تعمیر نیاز پیدا می‌کنند؛ چراکه قطعات فیزیکی کمتری دارند.
۸. بهبود بهره‌وری سوخت و مزایای زیست محیطی
در برخی خودروها، ترمز دستی برقی با سیستم ترمز احیاکننده ادغام می‌شود تا در هنگام ترمزگیری، انرژی بازیابی و سپس برای شارژ مجدد باتری خودرو استفاده شود. این ویژگی به بهبود راندمان سوخت و کاهش آلایندگی در انواع خودروی هیبریدی و الکتریکی کمک می‌کند.