چک لیست چکاپ خودرو قبل از سفر؛ ۱۳ کاری که قبل از زدن به جاده باید انجام دهید
شما هم عاشق سفرهای طولانی با خودرو هستید؟ به‌طور کلی توصیه می‌شود قبل از رانندگیهای طولانی، خودروی خود را بررسی و سرویس کنید. رانندگی در مسافت‌‌های طولانی می‌تواند فشار زیادی به ماشین وارد کند. اگر بعضی از قطعات خودرو خراب شده باشند یا سطح مایعات خودرو کم شده باشد، ممکن است در جاده با مشکلاتی مثل داغ شدن بیش‌ازحد موتور یا پنچری لاستیک مواجه شوید. با داشتن چک لیست چکاپ قبل از سفر می‌توان از بروز این موارد جلوگیری کرد. داشتن لیستی برای چکاپ خودرو قبل از سفر می‌تواند به شما کمک کند از ایمن و سالم بودن خودروی خود مطمئن شوید.
۱. روغن موتور را بررسی کنید
سالم بودن روغن موتور می‌تواند به عملکرد روان موتور کمک کند؛ به همین خاطر در ابتدای لیست ما آمده است. اگر تاریخ تعویض روغن موتور نزدیک است، روغن را تعویض کنید. روغن موتور کهنه، کارایی لازم را ندارد و خطر آسیب دیدن موتور را به‌خصوص در رانندگیهای طولانی افزایش می‌دهد. رنگ روغن موتور باید زرد یا کهربایی روشن باشد؛ اگر قهوه‌ای تیره یا مشکی بود، باید آن را عوض کنید.
اگر روغن موتور را به‌تازگی تعویض کرده‌اید، فقط سطح روغن و وضعیت آن را با کمک نشانگر روی میله بررسی کنید. سطح روغن موتور باید بین حداقل و حداکثر نشانگر روی میله اندازه‌گیری باشد. اگر کمتر از حداقل مقدار ممکن بود، کمی روغن موتور جدید در مخزن بریزید.
۲. سایر مایعات خودرو را بررسی کنید
علاوه‌بر روغن موتور، برخی مایعات دیگر هم وظیفه دارند عملکرد خودرو را بهینه کنند. قبل از سفر، کیفیت و کمیت این مایعات را بازرسی کنید:
روغن گیربکس: باعث می‌شود که تعویض دنده به‌آرامی انجام شود.
آب رادیاتور: باعث می‌شود که موتور در دمای مناسب بماند و بیش‌ازحد گرم نشود. موتور در رانندگی طولانی، تحت فشار زیادی قرار می‌گیرد، بنابراین کافی بودن مقدار مایع خنک‌کننده ضروری است.
روغن ترمز: مطمئن شوید که روغن ترمز کافی و باکیفیت در خودرو وجود دارد تا ترمزها درست کار کنند.
روغن هیدرولیک: باعث فرمان‌پذیری راحت‌تر و روان‌تر فرمان می‌شود.
مایع شیشه‌شوی: برای تمیز کردن شیشه جلو استفاده می‌شود.
۳. لاستیک خودرو را بررسی کنید
لاستیکهای خودرو، نقاط اصلی تماس خودرو با سطح جاده هستند و باید قبل و بعد از سفر بررسی شوند. ابتدا باد لاستیک‌ها را چک کنید. کم‌باد بودن لاستیک‌ها نه‌تنها روی راحتی سرنشینان تأثیر منفی می‌گذارد، بلکه مصرف سوخت را افزایش و هندلینگ خودرو را هم سخت‌تر می‌کند. همچنین، ممکن است باعث پنچر شدن لاستیک و سرگردانی شما در جاده شود.
آج‌ها و شیارهای جانبی لاستیک‌ها را هم از نظر وجود ذرات و سنگریزه در آنها بررسی کنید. این ذرات می‌توانند واقعا خطرناک باشند و باعث پنچری لاستیک شوند.
اگر مطمئن نیستید فشاد مناسب باد لاستیک خودرو شما چقدر است، می‌توانید فشار باد توصیه‌شده سازنده خودرو را از روی برچسب درب راننده یا در دفترچه راهنمای خودرو چک کنید. با بررسی نشانگرهای سایش آج مطمئن شوید که آج‌‌های لاستیک‌هایتان فرسوده نشده باشند. اگر نشانگرها با آج هم‌سطح شده‌اند، یعنی زمان تعویض لاستیک‌ها فرا رسیده است.
۴. باتری ماشین را بررسی کنید
یکی دیگر از اجزایی که قبل از رانندگی طولانی باید بررسی شود، باتری خودرو است. به صدای استارت دقت کنید؛ اگر هنگام چرخاندن سوئیچ صدای استارت کُند است، یعنی احتمالا استارت خراب شده یا به باتری جدید نیاز دارید. اگر حدود یک سال و نیم تا دو سال است که باتری خود را عوض نکرده‌اید، شاید زمان آن رسیده است که آن را هم تعویض کنید.
اگر مولتی‌متر دارید، می‌توانید سلامت باتری خود را در خانه بررسی کنید. عددی که مولتی‌متر در حالت خاموش بودن موتور نشان می‌دهد، باید بین ۱۲ تا ۱۳ ولت باشد. زمانی هم که موتور روشن است، عدد مولتی‌متر باید بین ۱۳.۵ تا ۱۴.۵ ولت باشد. اگر مولتی‌متر ندارید، می‌توانید با روشن کردن ماشین و روشن کردن چراغهای جلو، سیستم برق خودرو را تست کنید. اگر چراغ‌ها کم‌نور هستند اما با بالا رفتن دور موتور روشن‌تر می‌شوند، یعنی چراغهای خودرو از باتری انرژی می‌گیرند و دینام خودرو در دور آرام، جریان کافی تولید نمی‌کند.
۵. چراغهای خودرو را بررسی کنید
چراغهای خودرو برای اطمینان از رانندگی ایمن، مهم هستند و نه‌تنها باید در لیست چکاپ خودرو قبل از سفر باشند، بلکه همیشه به‌طور منظم باید بررسی شوند. با توجه به اهمیت درست کارکردن چراغهای خودرو، اگر با چراغهای سوخته رانندگی کنید، پلیس شما را متوقف می‌کند. اینجا منظورمان از چراغهای خودرو، چراغهای جلو، چراغهای عقب و چراغهای راهنما هستند. اگر چراغی به‌درستی کار نمی‌کند، بهتر است هر جفت آن را تعویض کنید. برای ایمنی بیشتر، می‌توانید چندین لامپ یدکی به‌همراه داشته باشید تا درصورت نیاز بتوانید آن را تعویض کنید.
۶. کیت اضطراری خودرو را آماده کنید
هر راننده‌ای باید کیت اضطراری به‌همراه داشته باشد؛ به‌خصوص زمانی که به سفر جاده‌ای می‌رود.
لیست وسایل ضروری که باید در کیت اضطراری خودرو خود داشته باشید:
- ابزار تعویض لاستیک ازجمله لاستیک زاپاس و جک لاستیک؛
- کیت مثلث هشداردهنده؛
- جعبه ابزار با ابزارهای اولیه مانند پیچ گوشتی، انبردست، آچار در اندازه‌‌های مختلف و ابزار دیگر؛
- کابل جامپر باتری؛
- نوار چسب یا سلفون؛
- دستکش برای دست زدن به وسایل کثیف، داغ یا خطرناک؛
- چتر و بارانی؛
- تلفن همراه، چراغ قوه و پاوربانک؛
- بطری آب؛
- جعبه کمک‌های اولیه؛
۷. تسمه‌‌های موتور را بررسی کنید
تسمه‌‌های موتور را با دست به طرفین بچرخانید و میزان اصطکاک‌شان را بررسی کنید. اگر تسمه‌ها پاره شده‌اند، ترک خورده‌اند یا طناب‌های فیبری آنها بیرون آمده، وقت آن است که تسمه جدید بیندازید. خودروهای جدیدتر اغلب یک تسمه بزرگ به نام سرپانتین (تسمه پروانه) دارند که پمپ آب و تمام لوازم جانبی آن (تهویه مطبوع، فرمان برقی و دینام) را راه‌اندازی می‌کند.
اگر ماشین شما کمتر از ۶۰ هزار کیلومتر مسافت طی کرده است، تسمه احتمالاً سالم است و نیازی به تعویض ندارد. خودروهای قدیمی بیش از یک تسمه دارند. مطمئن شوید که همه انواع تسمه ها وضعیت خوبی دارند. اگر تسمه‌ها شل، کهنه یا فرسوده هستند، آنها را تعویض کنید.
۸. ماشین را آزمایش کنید
در یک جاده خلوت با سرعت بالا رانندگی کنید. حسابی حواستان را جمع کنید، به صداها گوش دهید و لرزش‌ها را احساس کنید. تصور نکنید همه چیز خوب است فقط به این دلیل که هر روز با ماشین خود رانندگی می‌کنید! این یک آزمایش است، نه یک رانندگی معمولی؛ پس روی ماشین خود تمرکز کنید.
- از چرخ‌ها صدای خراش یا ناله می‌شنوید؟ می‌تواند نشانه خرابی بلبرینگ چرخ یا اتصال CV فرسوده باشد.
- آیا ماشین می‌کشد؟ مشکلات تراز یا لاستیکهای فرسوده را بررسی کنید.
- آیا صدای سوت کشیدن ترمز را می‌شنوید؟ ممکن است روتور تاب خورده یا لنت فرسوده باشد.
- آیا پدال ترمز نرم است؟ ممکن است پدها فرسوده یا روغن ترمز خراب شده باشد.
- آیا چراغهای جلو در حالت توقف، سوسو می‌زنند؟ احتمالاً یا تسمه دینام شل است، یا دینام در حال خراب شدن است یا پایانه‌‌های باتری زنگ زده‌اند.
۹. فیلتر هوا را بررسی کنید
مطمئن شوید که فیلتر هوا مسدود نیست. اکثر ماشین‌ها می‌توانند بدون نیاز به تعویض فیلتر هوا، مسافت زیادی را طی کنند. اما خوب است قبل از شروع سفر، وضعیت آن را بررسی کنید. فیلتر هوا معمولاً در جعبه فیلتر هوا متصل به انتهای لوله پلاستیکی آکاردئونی قرار دارد که به آن ورودی هم می‌گویند.
اکثر جعبه‌‌های هوا با گیره بسته می‌شوند. گیره‌ها را بردارید تا جعبه باز شود و فیلتر هوا را بررسی کنید. فیلتر باید عاری از آلودگی و معمولاً سفید باشد. اگر کثیف به نظر می‌رسد، قبل از بستن مجدد گیره‌ها، فیلتر را تعویض کنید.
۱۰. چراغهای هشدار روی داشبورد را بررسی کنید
اگر چراغ چک خودرو روی داشبورد روشن است، می‌توانید از یک اسکنر OBDII برای پیدا کردن کد خطای موردنظر، استفاده کنید. هنگامی که مشکل را پیدا کردید، می‌توانید برای رفع آن اقدام کنید.
اسکنر را به درگاه کانکتور پلاستیکی باز زیر داشبورد در سمت راننده وصل کنید و کد خطا را بخوانید. اگر اسکنر توضیحی همراه خطا ارائه نداده است، می‌توانید کد خطا را با کمک کتابچه راهنمای خودرو تفسیر کنید یا کد را در گوگل جست‌وجو کنید.
۱۱. باتری را تمیز کنید
هرگونه خوردگی روی پایانه‌‌های باتری خودرو را پاک کنید. به‌دنبال خوردگی در پایانه‌‌های باتری باشید و در صورت نیاز، پایانه‌‌های باتری را با مخلوطی از ۱ قاشق غذاخوری (۱۵ میلی‌لیتر) جوش شیرین و ۱ فنجان (۲۵۰ میلی‌لیتر) آب تمیز کنید. این دو را در یک کاسه مخلوط کنید، سپس با کمک یک مسواک آن را به پایانه‌ها بمالید.
۱۲. برف‌پاک‌کن‌ها را بررسی کنید
ببینید آیا برف‌پاک‌کن‌‌های شیشه جلو نیاز به تعویض دارند یا خیر. مانند هر بخش دیگر خودرو، برف‌پاک‌کن‌ها هم روزی فرسوده می‌شوند. همچنین ممکن است به‌مرور زمان خشک شوند و ترک بخورند. برف‌پاک‌کن‌‌های شیشه جلو خودرو را تست کنید و مطمئن شوید که می‌توانند آب را کاملا از روی شیشه پاک کنند؛ در غیر این صورت، باید تعویض شوند.
۱۳. ترمزها را بررسی کنید
لنت‌‌های ترمز در سفرهای جاده‌ای بیشتر دچار فرسودگی می‌شوند، به‌خصوص اگر قصد سفر و رانندگی در جاده‌‌های پر فراز و نشیب و کوهستانی را دارید. درست است که بهترین راه برای بررسی لنت ترمز، درآوردن چرخ‌هاست، اما می‌توانید بدون درآوردن چرخ‌ها هم لنت‌ها را چک کنید. برا این کار کافی است که به پشت چرخ‌ها نگاه کنید و ضخامت لنت ترمز را بررسی کنید؛ حداقل ضخامت باید شش میلی‌متر باشد.
سطح دیسک‌‌های ترمز خودرو را هم بررسی کنید. اگر شیارهای ناهموار و عمیقی مشابه یک صفحه گرامافون داشته باشند، ممکن است نیاز به تعویض باشد. با‌این‌حال، توجه داشته باشید که بررسی خود لنت بهتر است.
سرویس دوره‌ای قبل از سفر
بررسی خودرو قبل از سفر، کاری اضافه و وقت‌گیر نیست، بلکه اقدامی است برای حفظ ایمنی شما و سایر سرنشینان. اطمینان از اینکه خودروی شما به‌درستی کار می‌کند، می‌تواند خیال‌تان را راحت کند.
دامنه کارهایی که باید به‌عنوان چکاپ قبل از سفر انجام دهید، متفاوت است و ممکن است زمان زیادی از شما بگیرد؛ خصوصا اگر تجربه چندانی در این زمینه نداشته باشید. اما فردی حرفه‌ای در عرض ۱۰-۱۵ دقیقه می‌تواند کل چکاپ خودرو را انجام دهد
سؤالات متداول
۱. آیا باید قبل از سفر طولانی، روغن موتور را تعویض کنم؟
اگر مسافتی که قرار است ماشین طی کند، حدود ۳هزار کیلومتر یا بیشتر است، باید قبل از حرکت روغن را تعویض کنید.
۲. آیا باید لاستیکهای خود را قبل از سفر جاده‌ای جابهجا کنم؟
قبل از شروع یک سفر جاده‌ای طولانی، ایده خوبی است که لاستیکهای وسیله نقلیه را جابهجا کنید.
۳. لاستیکهای نو را قبل از سفر جاده‌ای تهیه کنیم یا بعد از آن؟
بهتر است قبل از سفر لاستیک نو بیندازید. اما کار به همین جا ختم نمی‌شود! قبل از اینکه وارد جاده شوید (و هر ماه)، حتما تایرها را بازرسی کنید.